BISDAK ( bisayang dako)
ni : Jessemar J. Wao
Sayo sa buntag sa dominggo , busy nga nag andam si Tibor sa iyang mga gamit aron muadto sa iyang umahan. Si Kimberlat nga iyang pinalanggang kabaw himsog ug baskog kaayo nga misugat ngadto kaniya. nakalimot si Tibor nga dominggo diayt kadtong adlawa maong natingala ang iyang pinalanggang inahan nga si Tarsila. naandan naman gud ni tarsila nga makita ang anak nga kanunay nagasimba matag dominggo una muadto sa kaumahan. Kunga ang pamarog ni Tibor ang hisgutan , gwapo, maalagaron, relihiyoso ug kanunay basa ang agtang tungod sa pamada nga ginabutang niya matag adlaw. Wala makatapus si Tibor ug eskwela sa elementarya tungod sa dakung problema nga iyang nahiaguman. Namatay ang iyang amahan human kini maligiran ug dakung bato sa bungtug arun magkuha ug kamoteng kahoy aron ibaligya ipalit sa iyang uniform.
Sakit alang kay tibor nga makita ang inahan nga mag antus sa ilang kapitus sa kinabuhi hinungdan nga midisisyon kini nga hunungon nalamang ang pagtoon ug tabangan na lamang ang iyang inahan sa pagpanguma ug uban pang klase sa panginabuhi. paguma, pananum ug mga lagotmon sama sa balanghoy, kamote saging ug uban pa ang anaa makita sa gamy nga kabukiran nga ilang giugmad. Alan ni Tibor tama na ang iyang kinabuhi ug kontento na kini sa tanan. apan si tarsila taas ang pangandoy sa kinabuhi, gusto niini makatapos sa pag eskwela ang anak hangtud pgkolehiyo. Adunay mga higayun nga maghilak si Tarsila tungod sa ilang kahimtang. Nahagit pag maayo si tarsila alang sa maayong kaugmaon sa iyang anak human sa usa ka higayon niana adunay pnghitabo nga mauy nakapaagni kaniya nga pahumanon si Tibor sa pagtoon.
Usa ka higayon sa dihang nanglugsong si Tibor ug ang iyang inahan nga si Tarsila gikan sa bukid padulong sa siyudad agi sa lima ka kilometro nga dalan aron sa pagpalit ug bugas ngadto sa karbon. malipayun si Tibor tungod unang higayun niya ng mkkita unsay anaa sa siyudad. Sa dihang anaa na sila sa karbon ang mga mata ni Tibor walay hunong sa pag tanaw sa mga maanindot nga talan awun samtang gunit sa saya nga gision sa iyang mama. usa ka higayun niana nakita ni Tibor ang tao nga namaligya ug ice cream. natingala kini tungod bisan nag aso aso ang maong gunitanan nagunitan pa gihapon. Wala kapugong si Tibor sa iyang kaugalingon ug nangutana kini sa iyang inaha " nay unsa man nang pagkauna nga nag aso man unya wala giinitan ang nagkuha? pangutan ni Tibor sa iyang inahan. Gitubag kini ni Tarsila ug didto iyang gipalitan si Tibor sa maong pagkaun nga ice cream .
BISDAK : Episode 2
Si Tibor ug ang Barangay Health Center
Nahinam pag maayo si Tibor sa ice cream ug iya dayon kining gikuptan apan sa dihang nakaon ang ice cream iya kining dali daling giluwa ug namulong " Nay unsa ma nang pagkauna nga haska mang inita , pagkalain " matud ni Tibor . Nagkatawa ang namaligya sa ice cream ug si Tarsila dali daling giguyod ang anak tungod sa kaulaw. Dinhi nahagit si Tarsila sa iyang kaugalingon nga kinahanglan maka eskwela si Tibor sa kolehiyo bisan pa sa iyang edad ug kanunay nag laum nga maka eskwela pa ang iyang pinalangganga anak.
" Anak asa ka muadto , nganong nag andam ka man sa imong mga gamit sa panguma" pangutan ni tarsila sa iynag anak. " Nay muadto ko sa bukid kay ako tong tiwason ang akong gigunahan,ug ingon man ako kuhaon ang akong gitan ugan nga saging ug ako pud ligoan si Kimberlat kay murag duha na ka adlaw walay ligo bahu nang angsot.." matud ni Tibor sa iyang inahan.
"Hala sige anak , pag amping ha, ug inuma una katong sikwate ug mnay bodbod balanghoy ko nga gibutang didto ibabaw sa lamisa una ka mulakaw. ". Human mag ka istoryahanay bitbit ni Trasila ang mga labhunon padulong sa dakung suba ug didto manglaba.
Samtang naglakaw si Tibor padulong sa iyang bukid sakay kay Kimberlat nga iyang kabaw nakita niini ang mga bata nga nagbaktas padulong sa eskwelahan nga malipayong bitbit ang mga libro ug bags. Nahunahuna ni Tobir ang iyang kinabuhi. Mag kinse anyos na siya apan wala gihapon siya'y hibanggkaagan sa uban nga mga butang hilabi na gyud ang pagtoon. " kung buhi lang unta si Tatay unta nakahuman naku sa pag eskwela karon" sa iyang hunahuna, apan wala mabantayan nga si Kimberlat padulong sa dakong lungag. Padayun pa sa paghunahuna si Tibor nga nag tan-aw sa mga bata nga malipayun kaayo, apan sa kalit lang nabulasot sa si Kimberlat ug nahulog si Tibor. Naninggit ang tanan nga nakakita sa palibot ang ilang mga silingan ug ingon man ang mga bata. Sa kakusog sa pagkahulog ni Tibor nawad-an kini sa panimooy ug ang tanan nagtinabangay pagdayung kaniya.
Gidala si Tibor sa ilang barangay health center. Si Tomas nga usa ka tanod ang unang mi rescue ni Tibor ug naggol sa nakakita tungod sa kadako sa samad nga nahiaguman niini sa iyang agtang human maigo sa bato. Apan ang problema walay pundo ng aalcohol ug ingon man cotton,unsaon man nabanlas ang tanan nga mga ngtrabaho sa barangay kay bag-o lang midaug sa election ang bag-ong milansad nga kapitan. Pagkadaog niini gipangtanggal gilayun ang mga tawo sa daan nga kapitan. Bisan ang ilang nurse nga bag-o lang mi graduate nga barangay scholar gipahawa sa barangay health center ug gipuli ang dating manhihilot sa ilang barangay nga tiguwang. Tigulang na si Tomas sa pagka tanud ug nagdawatan lamang kini ug 300 pesos matag bulan isip honorarium sa iyang serbisyo sulod na sa kinse ka tuig. Unsaon man gud si kapitan mi bakasyon unsa sa siyudad kauban ang ubang mga opisyal mag duha na kaseman human maka oath taking,gigamit pa gyud nila ang barangay patrol car ."Unya pare Tomas unsaon man ni nato nga nawad-an pa man ni panimoot si Tibor, ato nalang ni dalahun sa sentro kay wala ta'y kahimanan diri alang sa iyang samad ug usa pa walay nurse moalagad niya" matud ni Pisyo nga ilang silingan. Apan pila ka oras nga nadala si Tomas nadala ra gyud nila si Tibor sa sentro tungod sa tabang sa ilang pari nga naka higayun sa pag adto sa ilang kapilya arun mag misa. (...unsay sunod mahitabo sa kinabuhi ni Tibor sa sentro atangi...)
Comments